Εκπαίδευση

  ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ 

Στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ένα μεγάλο αριθμό μαθημάτων, υποχρεωτικών και μη, που μπορούν να τους βοηθήσουν να υποστηρίξουν θεωρητικά, μεθοδολογικά και πρακτικά όλο το εύρος της μουσειακής δράσης: τη διατύπωση της στρατηγικής ενός μουσείου, τη χάραξη ενός συγκεκριμένου προγράμματος δραστηριοτήτων, την ολοκληρωμένη διαχείριση των συλλογών του, τη δημιουργία των εκθέσεων, την επικοινωνία του με την κοινωνία γενικά και το κοινό του ειδικότερα, και, πέρα από αυτά, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση κάθε είδους εκθεσιακών δράσεων που είναι δυνατόν να δοκιμάζουν και νέες πειραματικές προσεγγίσεις. Πιο συγκεκριμένα, στο θέμα των μουσείων εστιάζουν δύο υποχρεωτικά και εννιά μαθήματα επιλογής, τα οποία διδάσκονται από καθηγητές μέλη του Εργαστηρίου Μουσειολογίας.

    Μαθηματα

 Μεταπτυχιακες Σπουδες 

Στην κατεύθυνση “Μουσειολογία”, του ΠΜΣ «Πολιτισμική Πληροφορική και Επικοινωνία» του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας επιδιώκεται η σύνθεση των σύγχρονων μουσειολογικών προβληματισμών με τα πρακτικά ζητήματα πραγματοποίησης μιας έκθεσης σε πραγματικό ή εικονικό χώρο. Σε κάθε περίπτωση ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην καινοτόμα αξιοποίηση πολυμεσικών εφαρμογών ή τεχνολογιών “επαυξημένης πραγματικότητας” (augmented reality). Σε αυτό το πλαίσιο, τα μαθήματα συνδυάζουν, αφενός, τη συστηματική προσέγγιση ειδικών θεμάτων που αφορούν τη διαχείριση των συλλογών, την οργάνωση μιας έκθεσης και την εμβάθυνση της εμπειρίας του επισκέπτη σε αυτή, και, αφετέρου, την εξοικείωση με τις ψηφιακές τεχνολογίες που μπορούν να υποστηρίξουν μια έκθεση στο επίπεδο του σχεδιασμού, της παραγωγής και της κατανάλωσής της.

    Μαθηματα

  1. Εισαγωγή στη Μουσειολογία

    2. Διδάσκουσα: Ν. Χουρμουζιάδη
    Tο μάθημα επιχειρεί κατ’ αρχήν μια γενική θεώρηση των θεωρητικών και μεθοδολογικών προβλημάτων που απασχολούν τη σύγχρονη μουσειολογική συζήτηση. Eστιάζει στον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του Μουσείου στις σημερινές συνθήκες της υπερ-νεωτερικότητας: στην ένταξή του στο πληθωριστικό και, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ανταγωνιστικό τοπίο των πολιτιστικών οργανισμών, των μέσων επικοινωνίας, των δικτύων μετάδοσης της πληροφορίας, των φορέων εκπαίδευσης και των επιχειρήσεων διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου, στην αλληλεπίδρασή του με την κοινωνία όσον αφορά το σύνολο και τις επιμέρους κοινωνικές ομάδες, στη σχέση του με τους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους, στην καθοριστική επίδραση της ψηφιακής τεχνολογίας στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του. Επιπλέον, στο παραπάνω πλαίσιο θίγονται ορισμένα ειδικά θέματα, όπως: Μουσείο και αισθήσεις, Μουσείο και κοινό, Οι ιστορίες των «άλλων», Μνήμη και λήθη, Ψηφιακό και εικονικό μουσείο, Το Μουσείο σε έναν «ταραγμένο» κόσμο.
  2. Εισαγωγή στη Γραφιστική

    3. Το μάθημα αφορά στη χρήση των στοιχείων και των αρχών σχεδίασης σε συνάρτηση με τη «γλώσσα»/επικοινωνία. Οι θεματικές περιλαμβάνουν βασική ορολογία και σχεδιαστικούς κανόνες, καθώς και μια εισαγωγή στη γραφιστική, που έχει ως στόχο να οδηγήσει στην ανακάλυψη και κατανόηση της οπτικής γλώσσας. Εξετάζονται ζητήματα όπως η φόρμα και η σύνθεση, καθώς και η αξία τους στη διαδικασία σχεδίασης, η ισορροπία, ο ρυθμός και η αρμονία. Επίσης αναλύονται οι βασικές αρχές της θεωρίας του χρώματος και της σημειολογίας του, καθώς και οι βασικές αρχές της τυπογραφίας και του τυπογραφικού κανάβου. Τέλος επιχειρείται μια πρώτη προσέγγιση των βασικών γραφιστικών εφαρμογών μιας προωθητικής καμπάνιας, ενώ αναλύεται η στρατηγική (branding) και ο ρόλος της εταιρικής ταυτότητας στο προφίλ μιας επιχείρισης ή οργανισμού και τίθενται οι βάσεις για το σχεδιασμό λογοτύπου. Παράλληλα ερευνάται η προσαρμογή της εταιρικής ταυτότητας σε έντυπες και ψηφιακές εφαρμογές όπως π.χ. κάρτες, επιστολόχαρτα, φυλλάδια, ιστοσελίδες, κλπ.
  3. Εκθεσιακός Σχεδιασμός

    4. Διδάσκουσα: Ν. Χουρμουζιάδη
    Το μάθημα επιχειρεί τη σύνδεση των γενικών ηθικών και πολιτικών αρχών, καθώς και των συγκεκριμένων ερμηνευτικών επιλογών ενός μουσείου με τις εκθεσιακές πρακτικές του. Προσπαθεί να προχωρήσει στην ανατομία των πρακτικών αυτών, προχωρώντας πέρα από την υποκειμενική αισθητική και τις τεχνικές δουλείες.  Θα εστιάσει αρχικά στην αναγνώριση παρόμοιων συνειδητών ή ασυνείδητων παρόμοιων σχέσεων  σε υπαρκτές εκθεσιακές προτάσεις.  Στη συνέχεια, θα προχωρήσει σε μια γενική θεώρηση των θεωρητικών και μεθοδολογικών προβλημάτων που σχετίζονται με τον εκθεσιακό σχεδιασμό, βάζοντας τους φοιτητές στη θέση των εκθεσιακών υποκειμένων. Θα ασχοληθεί ειδικότερα με: 

    • Τα ζητήματα που σχετίζονται με την αξιοποίηση της μουσειακής εργαλειοθήκης για την κοινωνικοποίηση ενός επιστημονικού, κοινωνικού, καλλιτεχνικού θέματος
    • Τη συγκρότηση μιας αφηγηματικής στρατηγικής
    • Τη διαδικασία μετατροπής μιας αφηγηματικής ιδέας σε μουσειακό προϊόν
    • Τη διατύπωση των βασικών αρχών σχεδιασμού μιας συγκεκριμένης μουσειακής πρότασης
    • Τα στάδια διαμόρφωσης της τελικής πρότασης

    Επιπλέον, στο παραπάνω πλαίσιο θα θιγούν ορισμένα ειδικά θέματα, όπως:

    • Υλικότητα, οπτικότητα και συναισθησία
    • Διαδραστικότητα
    • Αυθεντικότητα των μουσειακών αντικειμένων
    • Εκθεσιακός υπομνηματισμός
    • Εκθεσιακή χωρικότητα
  4. Διαχείριση Πληροφορίας

    5. Το μάθημα εστιάζει σε μια συστηματική προσέγγιση των πληροφοριακών συστημάτων, με έμφαση σε θεωρητικά, τεχνικά και μεθοδολογικά ζητήματα που συνδέονται με τα πληροφοριακά συστήματα των Μουσείων. Τα Μουσεία ως πολιτιστικά ιδρύματα συλλέγουν και διαχειρίζονται μεγάλο όγκο πληροφοριών σχετικά με τα αντικείμενα των συλλογών που κατέχουν. Επιπλέον πληροφορίες αφορούν στην οργάνωση και λειτουργία του (κάθε) Μουσείου (προσωπικό, δομή, υλικοί πόροι και διαδικασίες). Σ’ αυτό το πλαίσιο μελετώνται τα ψηφιακά συστήματα που χρησιμοποιούνται στα Μουσεία, με έμφαση στα συστήματα βάσεων δεδομένων και στα συστήματα διαχείρισης συλλογών. Παρουσιάζονται τεχνικές ανάλυσης απαιτήσεων των χρηστών και εννοιολογικής σχεδίασης συστημάτων διαχείρισης συλλογών. Επίσης, συζητούνται προσεγγίσεις οργάνωσης και υποστήριξης γνώσης με έμφαση στα μεταδεδομένα, καθώς και σχετικές προκλήσεις όπως ετερογένεια και διαλειτουργικότητα συστημάτων. Η κατανόηση των παραπάνω ζητημάτων ολοκληρώνεται μέσα από εφαρμογές που υλοποιούνται στη διάρκεια του εξαμήνου ή με βάση τη μελέτη υπαρχόντων συστημάτων.
  5. Οπτικοακουστικά Μέσα και Εκθέσεις

    6. Το μάθημα είναι σχεδιασμένο ώστε να προσφέρει θεωρητικές γνώσεις και τεχνικές-πρακτικές δεξιότητες για τη δημιουργία βιντεο-παραγωγών που απευθύνονται στο Μουσείο ή σε ένα εκθεσιακό δρώμενο. Παράλληλα στοχεύει σε μια ολιστική αντιμετώπιση της δημιουργίας και της χρήσης οπτικοακουστικών εφαρμογών σε ένα ευρύ πεδίο, αυτόνομων και βοηθητικών, ή διαδραστικών παραγωγών, όπως βίντεο για το web, πολιτιστικούς οργανισμούς και άλλους σκοπούς. Μέσα από διάφορα παραδείγματα θα γίνει κατανοητό πως οργανώνεται ο σχεδιασμός, η κινηματογράφηση, το μοντάζ και η θέαση φιλμικών προϊόντων σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
  6. Πολιτιστικός Σχεδιασμός ΙΙ

    7. Το περιεχόμενο του μαθήματος συνδέεται με το αντίστοιχο του «Πολιτιστικός Σχεδιασμός Ι»: εστιάζει σε εφαρμογές που συνδυάζουν τις θεωρητικές προδιαγραφές που έχουν τεθεί στο προηγούμενο εξάμηνο, με πρακτικές που έχουν ως στόχο την προετοιμασία ενός πολιτιστικού σχεδίου τοπικής κλίμακας από τους/τις μεταπτυχιακούς φοιτητές/τριες.

    Με την επιτυχή ολοκλήρωση του συγκεκριμένου μαθήματος, ο/η φοιτητής/τρια θα:

    - γνωρίζει τα στάδια της διαδικασίας του πολιτιστικού σχεδιασμού
    - κατανοεί πως είναι δυνατόν να διατηρηθούν και αξιοποιηθούν οι πολιτιστικοί πόροι μιας κοινότητας με έμφαση στην κοινωνική συνοχή και στην πολιτιστική και οικονομική της ανάπτυξη
    - είναι ικανός/η να συμμετέχει σε διεπιστημονικές ομάδες ανάπτυξης πολιτιστικών σχεδίων
  7. Εκθέσεις και Oπτική Eπικοινωνία

    8. Το μάθημα επανέρχεται αρχικά με πιο αναλυτικό και συστηματικό τρόπο στα ζητήματα της εταιρικής ταυτότητας και της δημιουργίας λογοτύπου με στόχο την διερεύνηση εναλλακτικών τρόπων επικοινωνιακής οπτικής αποτύπωσης. Στη συνέχεια εστιάζει στην αισθητική και θεματική προσαρμογή της εταιρικής ταυτότητας σε εκθεσιακό χώρο. Οι φοιτητές/τριες εισάγονται στις βασικές αρχές του User-Centered Design, στη θεωρία της εμπειρίας χρήστη αλλά και του, με την ευρύτερη έννοια, Interface Design. Η διαδικασία του μαθήματος, με ασκήσεις εργαστηρίου και παρουσίαση παραδειγμάτων προσανατολισμένα στην δημιουργία συγκεκριμένων εννοιών σχεδίασης, θέτει τις βάσεις για το σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου έργου. Με την ολοκλήρωση των σχετικών διαλέξεων, αναμένεται οι φοιτητές/τριες να είναι σε θέση:

    • Να ολοκληρώσουν μια έρευνα οπτικοποίησης εννοιών, με εφαρμογή διαφορετικών προσεγγίσεων, εννοιολόγησης και σκιαγράφησης ιδεών και παρουσίασής τους
    • Να επιτύχουν τη σχεδίαση Σήματος-Λογοτύπου και συνεκτικής Ταυτότητας,
    • Να κατανοούν και να μπορούν να αναλύσουν τη σχέση μεταξύ προϊόντος, επικοινωνίας και σχεδιασμού εκθεσιακών διεπαφών.
  8. Παγκόσμιος Ιστός και Ψηφιακός Πολιτισμός

    9. Στο μάθημα αυτό θα παρουσιαστούν τεχνολογίες του Παγκόσμιου Ιστού (Web Technologies) και εφαρμογές του, με έμφαση στον Ψηφιακό Πολιτισμό. Το διδακτικό πλαίσιο αποσκοπεί να δώσει στους μεταπτυχιακούς φοιτητές τις απαραίτητες γνώσεις πάνω σε σύγχρονα θέματα που διέπουν τον Παγκόσμιο Ιστό δίνοντας έμφαση σε σύγχρονες εφαρμογές επικοινωνίας, μετάδοσης πολυμεσικού περιεχομένου και υποστήριξης υπηρεσιών με πολιτισμικό χαρακτήρα και περιεχόμενο. Έμφαση θα δοθεί στην διαχείριση ψηφιακών συλλογών ή/και ψηφιακών εκθέσεων, στην οργάνωση και διάχυση πολιτισμικής πληροφορίας με πλατφόρμες Κοινωνικής Δικτύωσης, στην Αναλυτική συμπεριφοράς επισκεπτών, και στην Εικονική Περιήγηση. Τέλος, θα παρουσιαστούν προηγμένες τεχνολογίες όπως το  Διαδίκτυο των Πραγμάτων, Ευφυείς Προσωπικοί Βοηθοί, ο Ιστός Πολιτισμικών Δεδομένων, και Εννοιολογικά Μοντέλα Αναφοράς και Διαλειτουργικότητας, πάντα με έμφαση στον Ψηφιακό Πολιτισμό.

    • Εισαγωγή στις Τεχνολογίες του Παγκόσμιου Ιστού
    • Εφαρμογές Ψηφιακού Πολιτισμού στο Παγκόσμιου Ιστού:
    • Τεχνολογίες Παγκόσμιου Ιστού για Μουσεία (Web Technologies for Museums):
      • Συστήματα διαχείρισης Περιεχομένου (CMS: Wix, WordPress),
      • Οργάνωση και διάχυση πολιτισμικής πληροφορίας με πλατφόρμες Κοινωνικής Δικτύωσης (Facebook, Pinterest, Twitter, Instagram, Flickr, YouTube),
      • Αναλυτική συμπεριφοράς επισκεπτών (π.χ. Google Analytics),
      • Εικονική Περιήγηση (Virtual tour, 360º εικόνα και βίντεο)
    • Προηγμένες τεχνολογίες Διαδικτύου και Διαχείρισης Δεδομένων Πολιτισμού (Advanced Internet and Data management technologies in Culture):
      • Διαδίκτυο των Πραγμάτων στον Πολιτισμό (IoT in Culture),
      • Ευφυείς Προσωπικοί Βοηθοί για Εικονικά Μουσεία (Intelligent Personal Assistants for Virtual Museums),
      • “Έξυπνα” Μουσεία (Smart Museums)
      • Ιστός Πολιτισμικών Δεδομένων (Web of Cultural Data),
      • Εννοιολογικά Μοντέλα Αναφοράς και Διαλειτουργικότητας στον Πολιτισμό (Conceptual Reference and Interoperability Models in Culture: CIDOC CRM, ISO 21127:2014, Dublin Core Metadata for Cultural Heritage Collections)
    • Μελέτη Περίπτωσης: Διαχείριση ψηφιακής συλλογής με Web τεχνολογίες (Συνεργατική εκπόνηση εργασίας)
  9. Επαύξηση της Πολιτιστικής Εμπειρίας

    10. Το μάθημα στοχεύει στην επαύξηση και βελτιστοποίηση της πολιτισμικής εμπειρίας χρήστη μέσω αναδυόμενων πεδίων της υπολογιστικής αλλά και την υποστήριξη όλων των σταδίων της πολιτισμικής διαχείρισης από την καταγραφή και την τεκμηρίωση έως την ανάδειξη και την προβολή. Οι τεχνολογίες που πραγματεύεται περιλαμβάνουν ευφυή συστήματα και τεχνικές μηχανικής μάθησης και τεχνητής νοημοσύνης, στιγμιότυπα διάχυτης υπολογιστικής (Ubiquitous Computing and Internet of Things) και επίγνωσης πλαισίου (personalisation and context awareness) , φυσική και ευφυής αλληλεπίδραση ανθρώπου υπολογιστή όπως και μεθοδολογίες σχεδιασμού, πρωτοτυποποίησης και αξιολόγησης πολιτισμικής εμπειρίας χρήστη, σημασιολογική αναπαράσταση και ανοικτά και διασυνδεδεμένα δεδομένα, επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα, παιγνιώδης αλληλεπίδραση και ψηφιακή αφηγηματική (digital storytelling). Οι παραπάνω μέθοδοι και τεχνολογίες θα προσεγγιστούν μέσω υπαρχόντων και δυνητικών συστημάτων και εφαρμογών ώστε να γίνουν καλύτερα κατανοητές οι δυνατότητες τους και η μεθοδολογία ενσωμάτωσης (integration) τους σε νέες εφαρμογές. Η διδακτική προσέγγιση βασίζεται στην μεθοδολογία project (problem) based learning και ανατίθενται εξαμηνιαίες εργασίες που εστιάζουν σε κάποια ή συνδυασμό των παραπάνω τεχνολογιών και τεχνικών με έμφαση στην εφαρμογή τους στο πλαίσιο της διαχείρισης πολιτισμικής πληροφορίας και επαύξηση και βελτιστοποίηση της πολιτισμικής εμπειρίας χρήστη.
  10. Πολιτιστικός Σχεδιασμός Ι

    11. Το μάθημα εστιάζει σε μια επισκόπηση της δυναμικής των πολιτιστικών πρακτικών για τη δημιουργία βιώσιμων και ακμαζουσών κοινοτήτων, ενώ, παράλληλα, εξετάζει την πολυπλοκότητα των ζητημάτων προγραμματισμού και λήψης αποφάσεων που σχετίζονται με αυτή την προοπτική, σε καθημερινό επίπεδο. Ο πολιτιστικός σχεδιασμός (culturalplanning) οργανώνει τις στρατηγικές για τη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου διατήρησης και αξιοποίησης των πολιτιστικών πόρων, μέσα από μια πολύπλευρη προσέγγιση, που μπορεί να γίνει κατανοητή σε συνάρτηση με:

    • Τη χρήση των πολιτιστικών πόρων για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των κοινοτήτων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο
    • Τη χρήση των πολιτιστικών πόρων για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη των κοινοτήτων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο
    • Την προσέγγιση στον αστικό και περιφερειακό σχεδιασμό και στη χάραξη σχετικής περιβαλλοντικής, κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής

    Κατά τη διάρκεια των διαλέξεων θα αναλυθεί η διαδικασία του πολιτιστικού σχεδιασμού, ταυτόχρονα με τη χρήση παραδειγμάτων από την εφαρμογή πολιτιστικών σχεδίων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

 Διδακτορικες Σπουδες 

Στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας δίνεται η δυνατότητα για εκπόνηση διδακτορικής έρευνας, για την απόκτηση Διδακτορικού τίτλου. Για λεπτομέρειες σχετικά με την υποβολή αίτησης και τη διαδικασία εκπόνησης διδακτορικής διατριβής πατήστε εδώ.